Gamma knife tedavisi: Menenjiomlar

Menenjiomlar ile ilgili bilgi için tıklayınız.

Menenjiomlar beyin zarından kaynaklanan iyi huylu tümörlerdir. Ancak çok yavaş da olsa büyüme ve problem yaratma riskleri vardır. Tüm beyin tümörlerin üçte birini oluşturular. Gamma knife tedavisinin ekili olduğu beyin tümör tiplerinden birisi de menenjiomlardır.

Problem yaratmamış ve tesadüfen tespit edilmiş menenjiomlar yaşlı hastalarda sadece takip edilebilir. Ancak genç ve orta yaşlı hastalarda beklenen yaşam süresi uzun olduğu için tedavi edilmeleri uygun olur. Gamma knife bu hasta grubunda tümör kontrolü için kullanılır.

Hal hazırda problem yaratmış ve ameliyata uygun hastalarda cerrahi en kesin tedavi şeklidir. Ancak bazı menenjiomlar yerleşim yeri itibarıyla ameliyata uygun değildir veya cerrahi tedavi çok risklidir.  Bu hasta grubunda da Gamma knife tedavisi uygulanabilir.

Ameliyat ile tamamen çıkarılmış menenjiomların 5 yıl içinde %5 tekrar etme riski vardır. Ameliyat olan menenjiom hastalarının takiplerinde yeniden ortaya çıkan bir tümör var ise, küçük iken yakalanıp bunlara Gamma knife tedavisi verilmesi sıkça yapılan bir uygulamadır.

Menenjiomlardan bazıları kritik beyin yapılarına yapışıktır. Önemli sinirlere ve damarlara yapışık tümör bölgesini ameliyat ile tamamen çıkarmak ameliyat sonrası bir takım sekellerin ortaya çıkmasına neden olabilir.  Bu sebeple cerrah bazen tümörün bir parçasını ameliyat anında bilerek bırakabilir. Ameliyat ile küçültülmüş ancak tamamen çıkarılamamış menenjiomlarda 5 yıl içinde kalan kısmın büyüme ihtimali %30’dur. Bu vakalarda kalan menenjioma Gamma knife uygulanır ve tekrar büyüme riski en aza indirilmiş olur.

Özetleyecek olursak Gamma knife tedavisi yeni tanısı konulmuş bazı menenjiomlara, ameliyat sonrası kalan menenjiom parçalarına ve nüks eden menenjiomlara uygulanabilir.

Menejiomlarda gamma knife tedavisinin hedefi tümörü kontrol altına almaktır. Yani tümörün artık büyümemesini sağlamaktır.  İyi huylu tümörlere düşük doz ışın verilir ve hedef asla bu tümörün tamamen yok edilmesi değildir.  Tedavi sonrası menenjiomların %95’inde tümör olduğu gibi kalır ve büyümez, %70’inde ise tümör 2-3 yıllık takiplerde biraz küçülür (büzüşür). Sadece %5’inde Gamma knife tedavisine rağmen menenjiomda büyüme devam eder. Bu hastalarda tekrar gamma knife veya diğer tedavi yöntemleri düşünülmeye başlanmalıdır.

Göz sinirine temas eden ve beyin sapına ciddi baskı oluşturan menenjomlarda Gamma knife uygulanmaz. Işına çok duyarlı olan bu yapıların zarar görmesinden çekinilir.  Bu hastalarda ameliyat ile önce baskının kaldırılması, sonra kalan menenjiom parçası var ise ona Gamma knife uygulaması planlanmalıdır.

Gamma knife tedavisi uygulanan menenjiom hastalarının %10’unda tedavi sonrası tümör etrafında ödem oluşur. Bu kullanılan ışının tümöre etkili olmasında kaynaklanır. Ancak bu tablo kısa süreli bir ilaç tedavisi ile düzelir. Ciddi tedavi gerektirecek yan etki gelişme riski %1’den azdır.

Vaka örneği:

53 yaşında bayan hasta sol yüz yarısında ağrı ve uyuşma şikayeti ile başvurudu. Göz sinirlerine yakın yerleşmiş (sol kavernöz sinüs lateral duvarından kaynaklanan) menenjiom tespit edildi. Gamma knife tedavisi sonrası 2. yılda söz konusu menengiomun ciddi derecede küçüldüğü görüldü. Hastanın şu anda şikayeti yok. 

 Vaka Örneği:

19 yaşında erkek hasta sara nöbeti geçirme şikayetinin sebebi araştırılırken yapılan incelemlerinde beyinin derin kısmında, beyin sıvısı dolaşan odacıkların içinde (sol lateral ventrikül oksipital hornu içinde) menenjiom tespit edildi. Gamma knife tedavisi yapıldı. 2,5 yıllık takipler sonrasında menengiomun içinde erime olduğu (nekroz) ve küçüldüğü görüldü. Hastanın nöbetleri ilaçlar ile kontrol altında.